Koronarografija ili selektivna koronarna angiografija
Koronarografija (ili selektivna koronarna angiografija) je invazivna dijagnostička procedura kojom se pomoću rentgenskog zračenja prikazuju koronarne arterije. Koronarne arterije služe srcu kao „dovodi goriva“. Njihovo sužavanje i začepljavanje, poznato pod nazivom koronarna bolest srca, dovodi do pojave angine pektoris, infarkta miokarda i tzv. ishemijske srčane slabosti.
Koronarografija je procedura koja traje 15-30 minuta i izvodi se u lokalnoj anesteziji. Može se raditi preko više različitih pristupa: preko butnih arterija, preko arterija na podlakticama, ili rjeđe preko drugih pristupnih mjesta. Procedura podrazumijeva uvođenje katetera, tj. dugih, tankih i savitljivih cjevčica u pristupne arterije, potom „uzvodno“ sve do početka aorte na samom srcu. Na samom početku aorte locirana su izvorišta koronarnih arterija. Koronarni kateter se vrhom postavi na izvorište koronarne arterije. Potom intervencijski kardiolog kroz kateter i u arteriju ubrizga specijalnu tekućinu – kontrastno sredstvo i ono iznutra ispuni koronarne arterije. Uključivanjem rentgenskog aparata snime se konture koronarnih arterija, čime se utvrdi njihova građa, kao i moguće postojanje, lokalizacija i intenzitet suženja i/ili začepljenja. Ova pretraga onda je temelj na kojem se, uzevši u obzir i druge nalaze i kliničko stanje pacijenta, donosi odluka da li se pacijent treba usmjeriti na ugradnju stentova, bypass-operaciju, ili se i dalje može tretirati lijekovima.
Kako se izvodi koronarografija?
Nakon dolaska u kardioangiološku salu, pacijent legne na kardioangiološki stol (sala liči na hiruršku salu, a stol na operacioni stol u hirurškoj sali). Pristupno mjesto (prepona ili zapešće, ovisno o tome koji pristup se koristi) se temeljito dezinficira i pripremi od strane medicinskih tehničara. Pacijent se prekrije sterilnom prekrivkom. Proceduru radi intervencijski kardiolog. U pristupno mjesto se aplicira lokalna anestezija da se smanji bolnost procedure. Posebnom iglom uradi se ubod u pristupnu arteriju i u nju se postavi tzv. žica-vodilja. Preko ove žice u arteriju se uvede kratka plastična cjevčica sa zatvaračem na vanjskoj strani, tj. arterijska uvodnica. Kroz ovu cjevčicu uvede se u arteriju koronarni kateter. Intervencijski kardiolog dovede kateter do izvorišta koronarne arterije. Vanjski kraj katetera spoji sa brizgaljkom kojom u nekoliko navrata ubrizga radiološko kontrastno sredstvo u koronarne arterije pacijenta. Tokom tog ubrizgavanja aktivira se rentgensko zračenje i izvrši se snimanje koronarnih arterija. Snimanje se radi specijalnom vrstom „kamere“, tzv. digitalnim flat-panel detektorom. Pošto su arterije trodimenzionalne strukture, i snimanje se vržši iz više perspektiva. Pacijent to vidi kao mijenjanja pozicije kamere koja se nalazi iznad njega, montirana na polukružni držač (tzv. C-luk, ime dato jer je to veliki luk oblika slova „C“). Na jednom kraju C-luka (iznad pacijenta) je „kamera“, a na drugom kraju (ispod kreveta i samim tim ispod pacijenta) je rentgenska cijev. Aktivacijom, rentgenska cijev šalje RTG-zračenje kroz pacijenta do kamere, čime se dobiju snimke. Nakon što se snimanje završi, pacijent se transportira u svoju bolesničku sobu i ostaje na opservaciji obično do narednog jutra. Mjesto pristupa (uboda arterije) se komprimira manualno od strane medicinskog tehničara, ili eventualno mehanički posebnim instrumentom. Po utvrđivanju da je krvarenje na mjestu pristupa definitivno prestalo, kompresija se uklanja. Bolničko promatranje se onda nastavlja do predviđenog otpusta na kućno liječenje ili usmjerenja na dalje intervencije ili operacije, već prema potrebi.